De Aziatische hoornaar bedreigt bijenpopulaties in Nederland. De invasieve soort is gevaarlijk voor mensen en schadelijk voor bestuivende insecten. Brabantse gemeenten kampen met grote nesten en financiële obstakels voor bestrijding.
Gevaar voor bijenpopulaties
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) verspreidt zich snel in Nederland, met een opvallende concentratie in Zuid-Nederland. De soort vormt een ernstige bedreiging voor honingbijen, hommels en andere nuttige bestuivers die essentieel zijn voor onze biodiversiteit. Omdat deze hoornaar geen natuurlijke vijanden heeft, neemt zijn aantal snel toe. Het gevaar zit vooral in zijn voorkeur voor honingbijen, die hij actief jaagt. Eén enkel nest van de Aziatische hoornaar kan tienduizenden insecten bevatten, wat ernstige gevolgen kan hebben voor de lokale bijenpopulaties en daarmee voor onze voedselketen.
Nesten van indrukwekkende omvang
De nesten van de Aziatische hoornaar kunnen grote afmetingen aannemen. Zo ontdekte Brabantse imker onlangs een nest in Kaatsheuvel dat wel een meter hoog en tachtig centimeter breed is. In een nest van deze grootte kunnen zich tot wel 10.000 hoornaars bevinden. Het gevaar voor de omgeving is dan ook groot. Rijksoverheid waarschuwt dat als deze nesten nu niet worden verwijderd, het aantal Aziatische hoornaars volgend jaar drastisch kan toenemen. Voor toeristische locaties zoals de Efteling, dicht bij Kaatsheuvel, kan dit tot problemen leiden. Volgens Brabantse imker zouden de hoornaars volgend jaar het park kunnen zien als een “snoepvijver,” aangetrokken door zoetigheid.
Het gevaar van een steek
Hoewel een steek van de Aziatische hoornaar zelden dodelijk is, kan het wel pijn veroorzaken die heftiger is dan die van een gewone wesp. Voor mensen die allergisch zijn voor wespensteken kan het echter levensgevaarlijk zijn. Bovendien heeft de hoornaar de mogelijkheid om mierenzuur in de ogen van een aanvaller te spuiten, wat tijdelijke blindheid kan veroorzaken. In Nederland is de kans op een steek relatief klein, omdat de Aziatische hoornaar zich doorgaans alleen verdedigt wanneer hij zich bedreigd voelt. Echter, in drukbezochte gebieden kan dit risico toenemen als mensen de hoornaars onbedoeld verstoren.
Complexe bestrijding
De bestrijding van de Aziatische hoornaar is een uitdaging. Gemeenten zoals Loon op Zand ontvangen steeds meer meldingen van nesten, maar het verwijderen ervan is geen gemakkelijke taak. De nesten zijn vaak moeilijk bereikbaar en vanwege het beschermde karakter van andere insectensoorten mag er geen pesticiden gebruikt worden. In plaats daarvan moeten gespecialiseerde bestrijders de nesten met speciale apparatuur zoals stofzuigers verwijderen, waarna het nest wordt ingevroren om de hoornaars te doden.
Financiële steun is hierbij een ander obstakel. Zo meldt de gemeente Loon op Zand dat de provinciale middelen voor het bestrijden van de Aziatische hoornaar op zijn. Hoewel er actief naar een gecertificeerde bestrijder wordt gezocht, blijkt de hoge kostprijs een belemmering voor de gemeente en provincie.
Vooruitzichten voor volgend jaar
Experts vrezen dat als er nu geen actie wordt ondernomen, de populatie Aziatische hoornaars in 2024 fors kan toenemen. De warme zomers en het milde klimaat in Nederland zorgen ervoor dat de hoornaar zich hier goed kan vestigen. Rijksoverheid waarschuwt dat de enige manier om een plaag te voorkomen, is door alle nesten zo snel mogelijk te verwijderen.
Ondanks de dreigende situatie blijft de kans op een steek klein voor mensen die niet allergisch zijn. Toch is het raadzaam om alert te blijven en bij het zien van een nest direct melding te maken bij de gemeente.