Paddenstoelen in de Brabantse bossen bloeien in de herfst. Ontdek bekende soorten zoals vliegenzwam, rodekoolzwam en de gevaren van wildplukken.
Paddenstoelen in Brabant
Paddenstoelen zijn in de herfst volop te zien in de Brabantse bossen. Hoewel ze ook in andere seizoenen voorkomen, zijn de omstandigheden in de herfst vaak ideaal. De combinatie van vocht en warmte zorgt ervoor dat schimmels vruchtlichamen vormen, de paddenstoelen, die zich via sporen verspreiden. Maar wat zijn paddenstoelen eigenlijk en welke soorten komen veel voor in deze bossen?
Wat zijn paddenstoelen?
Paddenstoelen zijn de vruchtlichamen van schimmels. Ze groeien aan schimmeldraden die in de grond, tussen bladeren of in dood hout zitten. Deze schimmels breken samen met bacteriën dood plantenmateriaal af, waardoor humus ontstaat, wat een belangrijke voedingsbron is voor planten, bomen en struiken. Daarom laat Natuurmonumenten dood hout vaak liggen om de natuurlijke kringloop te bevorderen.
De bekende vliegenzwam
De vliegenzwam is een van de meest herkenbare paddenstoelen. Deze rood met witte stippen paddenstoel groeit vaak onder berken, eiken, beuken en lindes. Dit is geen toeval, want de schimmeldraden van de vliegenzwam zijn vergroeid met de wortels van deze bomen. De schimmel levert voedingsstoffen aan de boom, en in ruil daarvoor ontvangt de schimmel suikers van de boom.
Opvallende rodekoolzwam
De rodekoolzwam, ook wel bekend als de amethistzwam, valt op door zijn paarse kleur. Hij groeit vooral onder beuken en eiken en leeft, net als de vliegenzwam, in symbiose met bomen. Ondanks zijn opvallende kleur, kan hij zich goed verbergen tussen de beukenbladeren op de bosgrond.
Het elfenbankje
Het gewone elfenbankje is een van de meest voorkomende paddenstoelen op dood hout. Vaak groeit hij in groepen op stronken of takken. Deze paddenstoel is te herkennen aan zijn veelkleurige ringen en is een bekende verschijning in het bos.
Aardappelbovist
De aardappelbovist is een paddenstoel zonder hoed of steel en lijkt veel op een aardappel. Vooral de gele aardappelbovist is veelvoorkomend en leeft in symbiose met bomen zoals eiken en berken. Wanneer de paddenstoel rijp is, komen de sporen vrij als je er tegenaan tikt.
Eekhoorntjesbrood
Eekhoorntjesbrood is een eetbare paddenstoel die niet alleen door mensen wordt gewaardeerd, maar ook door dieren zoals reeën, eekhoorns en muizen. In voedselarme bossen is deze paddenstoel een belangrijke bron van eiwit voor veel diersoorten. Op en onder de hoed van deze paddenstoel leven bovendien allerlei insecten, die bijdragen aan de voortplanting van de schimmel.
Grote parasolzwam
Met een hoed die wel 30 centimeter in doorsnede kan worden, is de grote parasolzwam een gigant onder de paddenstoelen. Deze paddenstoel is te vinden op open plekken in het bos, langs bosranden en lanen.
Porseleinzwam
De porseleinzwam is een mooie paddenstoel die vaak op omgevallen boomstammen groeit. Deze paddenstoel helpt, samen met bacteriën en kleine dieren zoals regenwormen, om dood hout af te breken en om te zetten in humus. Dit proces is essentieel voor de voedselkringloop in het bos.
Geweizwammetje
De geweizwam is een kleine paddenstoel die vooral op dode takken en boomstronken groeit. Met zijn karakteristieke geweivormige uitsteeksels valt hij op, en met wat fantasie wordt hij ook wel ‘Broek van Napoleon’ genoemd. Deze zwam speelt een belangrijke rol in het afbreken van dood hout en het omzetten daarvan in humus.
De echte tonderzwam
De tonderzwam zie je vooral op oude, verzwakte berken en beuken. Deze paddenstoel was lange tijd zeldzaam in Nederland, maar dankzij het behoud van meer dode beuken, neemt hij in aantal toe. Interessant is dat er insecten bestaan die uitsluitend in tonderzwammen leven. Vroeger werd deze paddenstoel gebruikt om vuur te maken.
De grote stinkzwam
De grote stinkzwam, die begint als een ‘duivelsei’, valt op door zijn snelle groei en de sterke geur van zijn sporen. De paddenstoel trekt aaseters zoals vliegen aan, die helpen om zijn sporen te verspreiden. Het verhaal achter de naam ‘duivelsei’ stamt uit het verleden, toen men dacht dat deze mysterieuze verschijning het werk van de duivel was.
Wildplukken
Hoewel sommige paddenstoelen eetbaar zijn, is het niet aan te raden om zomaar paddenstoelen in het wild te plukken. Veel soorten hebben giftige dubbelgangers, en het risico op vergissingen is groot. Bovendien kunnen paddenstoelen die er eetbaar uitzien, toch gevaarlijk zijn als ze door schimmels of bacteriën zijn aangetast.